Vertaling en bewerking van een essay van dr. Paul Wong door dr. Lilian Jans-Beken
COVID-19 is een wereldwijde wake-up call. Als we er geen lessen uit trekken en de nodige veranderingen aanbrengen in onze manier van leven, zal er steeds een pandemie in een of andere vorm terugkeren. COVID-19 heeft de wereld en zijn fundament op zijn kop gezet, maar deze crisis geeft ons ook een zeldzame en uitgelezen kans voor zelftransformatie.
De dingen zullen nooit meer hetzelfde zijn. Het is onmogelijk om de klok terug te draaien en terug te keren naar het oude normaal, zelfs met een algemeen verkrijgbaar vaccin. Volgens Dr. Anthony Fauci zal een vaccin alleen deze pandemie niet oplossen, althans niet in de nabije toekomst (McCarthy, 2020). Het heeft geen zin om te denken dat we straks weer gaan leven alsof de pandemie nooit heeft plaatsgevonden, want dan zou het lijden van de mensen die ziek zijn geworden en alle overledenen voor niets zijn geweest.
Een lichtpunt is dat ondanks alle sombere voorspellingen over de geestelijke gezondheidscrisis en economische gevolgen, er iets moois en goeds uit de verwoesting zou kunnen voortkomen. Denk maar aan de vernieuwing van de aarde na een bosbrand of de wederopbouw van landen na de Tweede Wereldoorlog.
In een informele Twitter-enquête gaven meer dan 70% van de deelnemers aan dat ze optimistisch zijn dat het leven beter zal worden na de pandemie. Deze mensen geven blijk van tragisch optimisme, een concept dat voor het eerst genoemd is door Victor Frankl (1985): “Ik spreek van een tragisch optimisme, dat wil zeggen een optimisme in het licht van een tragedie.” Het concept tragisch optimisme werd uitgebreid door dr. Paul Wong (2007).
Elementen van tragisch optimisme
Wongs psychologische elementen van tragisch optimisme zeggen dat blijvend optimisme mogelijk is, als we de moed hebben om de harde realiteit te zien en te accepteren, het geloof te hebben in god en andere mens om die te overwinnen, de waarde en zin van het leven te blijven zien, en altruïsme te blijven houden om anderen in vergelijkbare omstandigheden te helpen. Kortom, wat tragisch optimisme onverwoestbaar maakt, is de gouden driehoek van betekenis, geloof en liefde (Wong, 2020a). Dit artikel legt uit hoe het beoefenen van tragisch optimisme in het tijdperk van COVID-19 zal bijdragen aan positieve transformatie.
Zeven redenen waarom het nieuwe normaal goed kan zijn
Acceptatie is de eerste stap naar persoonlijke transformatie. De wereld is vol gevaren in het tijdperk van COVID-19, ongeacht iemands rooskleurige wereldbeeld. Volgens recent onderzoek kunnen giftige positiviteit (Chiu, 2020) en onrealistisch optimisme (Tong, 2020) zelfs slecht voor je zijn tijdens de pandemie.
Positiviteitsbias is niet altijd goed voor ons (Enrich, 2018). Positief zijn en blijven kan zeker enig aanpassingsvoordeel hebben in normale omstandigheden (Taylor & Brown, 1988; Taylor et al., 2000). Het kan echter erg riskant zijn om te licht te denken over een dodelijk besmettelijk virus. Niemand is immuun is voor het virus, het maakt niet uit hoe jong en gezond iemand is. Daarom is het beter om in de wetenschap te geloven dan in positieve illusies. Het accepteren van deze harde realiteit is de eerste stap naar persoonlijke transformatie (Siegal, 2010).
Daarom zullen we toch nieuwe gezondheidsrichtlijnen moeten gaan volgen, zelfs als de economie en het sociale leven geleidelijk weer op gang komen met het vaccin. Het plaatsen van persoonlijke vrijheid en geluk boven het algemeen belang en het hebben van een gevoel van onkwetsbaarheid kan bijdragen aan de verspreiding van COVID-19 (Andrew, 2020). We kunnen de pandemie alleen doorstaan als we de verantwoordelijkheid nemen om als land en als mensheid samen op te staan tegen het virus.
De behoefte aan verbindingen vormt de kern van onze eenzaamheidsepidemie. Door de langdurige lockdown en het sociale isolement hebben velen van ons zich heel alleen gevoeld. Eenzaamheid was al een epidemie die de fysieke en mentale gezondheid van zoveel mensen negatief heeft beïnvloed. Vooral voor senioren vormt de eenzaamheidsepidemie een gezondheidsrisico (HRSA, 2019).
Van de senioren geeft 43% aan dat ze zich eenzaam voelen. Van deze senioren loopt 45% een verhoogde kans om vroegtijdig te overlijden. Eenzaamheid is gevaarlijker dan overgewicht en net zo schadelijk voor de gezondheid als het roken van 15 sigaretten per dag.
De pandemie heeft deze slechte situatie alleen maar erger gemaakt. Maar deze pijnlijke ervaring van langdurig sociaal isolement heeft ook een keerzijde: het maakt ons meer bewust van het feit dat we geboren zijn voor verbindingen (Banks & Hirschman, 2016; Siegal, 2008). Om geestelijk gezond te zijn, hebben we niet alleen verbindingen met anderen nodig, maar ook met onszelf en eventueel ook een verbinding met god of het universum (Rosmarin, 2021). We kunnen geen welzijn of positieve mentale gezondheid ervaren als we leven en sterven alleen voor onszelf.
Om eenzaamheid te overwinnen, kunnen we contact zoeken met andere eenzame mensen en tijd besteden aan het ontwikkelen van diepere relaties met mensen die we al kennen. Wat nog belangrijker is, we kunnen medeleven en vriendelijkheid tonen voor onszelf en voor anderen. Een van deze manieren is dankbaarheid te tonen voor de goede en slechte mensen en dingen die we tegenkomen in ons leven en daar dankbaar steun uit spirituele hoek voor te krijgen (Jans-Beken, 2020). Op die manier kunnen we een gevoel van verbondenheid bereiken dat fysieke isolatie overstijgt.
Vivek H. Murthy, (2020) de vorige Amerikaanse chirurg-generaal, wijst erop dat onze gevoelens van eenzaamheid voortkomen uit ons aangeboren verlangen om verbinding te maken. Murthy benadrukt dat we onze eenzaamheid moeten omarmen tijdens verplichte lockdown, omdat de eerste stap naar het opbouwen van sterkere verbindingen met anderen is om een sterkere verbinding met jezelf op te bouwen. Meditatie, gebed, kunst, muziek en tijd doorgebracht met de natuur kunnen allemaal bronnen zijn van eenzame troost en vreugde. Bovendien raakt dit alles aan hetzelfde thema; leren hoe we vrede met onszelf kunnen hebben, want dat dient als basis voor het onderhouden van harmonieuze relaties met anderen (Rosmarin, 2021).
Leer om empathische af te stemmen. Wanneer we op een en dezelfde plek opgesloten zitten, zonder de mogelijkheid om samen te komen, krijgen veel mensen een kort lontje en maken ze gemakkelijk ruzie. Door COVID-19-vermoeidheid zijn veel mensen prikkelbaar. Een gesprek ontaardt al snel in een verhitte discussie. Soms kan een enkele goedbedoelde uitspraak een explosie veroorzaken. Erger nog, er is een sterke stijging van het aantal huiselijk geweld en echtscheidingen tijdens COVID-19 (Liu, 2020; Taub, 2020).
In elke relatie, huwelijk en gezin zijn er onopgeloste problemen. Deze problemen verdwijnen niet, zelfs niet als ze onder het tapijt worden geveegd; ze zijn vlak onder het oppervlak aanwezig en laaien van tijd tot tijd op. We moeten deze problemen het hoofd bieden met professionele hulp of nieuwe manieren leren om met elkaar om te gaan. We kunnen dit doen door eerlijk en vriendelijk met elkaar te praten. We moeten een nieuwe taal van harmonie en empathie oefenen om de oude taal van beschuldiging en woede te vervangen. Ware liefde houdt zelfopoffering in (Wong, 2020b).
Kortom, lockdown en sociaal isolement bieden stellen een zeldzame kans om te leren hoe met elkaar te praten en naar elkaar te luisteren met empathische afstemming. Op elkaar afgestemd zijn bestaat uit de volgende elementen: (a) ben er volledig voor de ander – focus op elkaar of besteed volledige aandacht aan elkaar om je volledig bewust te zijn van elkaars emoties (Goleman, 2005); (b) vervang beschuldiging door beleefd verhoor; (c) houdt onnodige kritiek of negatieve opmerkingen voor uf; en (d) toon waardering en geef oprechte aanvullingen.
Zelfbewustzijn kan het piekerende brein het zwijgen opleggen. Tijdens die lange uren van sociaal isolement hebben onze hersenen de neiging het over te nemen. We kunnen ons gekweld voelen door schaamte en schuldgevoelens vanwege fouten uit het verleden. Nu is bij uitstek een tijd om zelfbewustzijn te cultiveren (Kay, 2018). Als we naar de menselijke natuur luisteren, beginnen we ons te realiseren dat het oké is om niet oké te zijn, omdat we allemaal gebroken in een gebroken wereld. We hebben zelfcompassie nodig om onszelf met dezelfde vriendelijkheid en vergeving te accepteren als wij anderen vergeven en accepteren (Neff, 2016).
Tijdens het oude normaal waren we zo druk met mensen en externe gebeurtenissen, dat we de kunst en vaardigheid kwijtgeraakt zijn om tijd met onszelf door te brengen, om onze diepste spirituele behoeften te leren kennen en om te luisteren naar de wijsheid van ons lichaam. Daarom kunnen we deze tijd van eenzaamheid gebruiken voor zelfreflectie en innerlijke dialoog om te ontdekken wie we werkelijk zijn en wat er echt toe doet in het leven.
Dit zelfbewustzijn is misschien het beste dat ons kan overkomen, omdat het ons de mogelijkheid biedt om met onszelf in contact te komen. Siegal (2010) benadrukte drie specifieke vaardigheden van zelfreflectie: openheid, observatie en objectiviteit. Openheid betekent het vermogen om dingen te zien zoals ze zijn, niet wat we denken dat ze zouden moeten zijn. Observatie verwijst naar het vermogen om afstand te nemen van jezelf en naar jezelf te kijken zoals je naar anderen kijkt. Objectiviteit is het vermogen om gedachten, gevoelens en gedragingen te scheiden van zelfgevoel en vooroordelen. Mindfulness-meditatie maakt bijvoorbeeld ook gebruik van deze vaardigheden (Mindful Schools, n.d.).
Wat je niet doodt, maakt je sterker. Trauma’s en rampen troffen veel mensen. Velen hebben hun baan of een dierbare verloren. Maar het leven gaat door en de zon komt op. Als we geloven dat de pandemie te overleven is, zullen we die overleven en sterker worden. Een belangrijk onderdeel van tragisch optimisme is geloof of overtuiging. Ja, het gaat op dit moment niet goed, maar als we volharden en in geloof voorwaarts blijven gaan, komt het uiteindelijk wel goed. We moeten tragisch optimisme omarmen.
Posttraumatische groei (Tedeschi & Calhoun, 2004) is de ervaring van het ontdekken van de persoonlijke sterke kanten en nieuwe kansen, het hebben van versterkte relaties, het hernieuwd waarderen van het leven en spirituele veranderingen. Volgens Prati & Pietrantoni (2009) draagt optimisme bij aan posttraumatische groei. Hoe slecht de situatie ook is, hoe pijnlijk het verlies, zolang we ons tragisch optimisme handhaven, kunnen we de crisis doorstaan. Zolang we vooruit blijven gaan, zullen we kracht en zelfvertrouwen krijgen elke keer als we een obstakel overwinnen of herstellen van een tegenslag. We weten niet hoe sterk we zijn totdat we overweldigende kansen grepen en de onmogelijke droom verwezenlijkten.
Omarm onzekerheid – het is nooit te laat om een nieuw hoofdstuk te beginnen. We maken een tijd door van grote onzekerheid en chaos. Maar niets is permanent in dit leven. Vasthouden aan wat we niet kunnen houden, zal ons alleen maar verdriet en ellende bezorgen. Het leven is een complex systeem, altijd in beweging; daarom is welzijn een kwestie van je aanpassen aan de veranderingen en het vinden van een evenwicht tussen orde en chaos (Wong, 2020c).
Velen zijn hun baan en spaargeld kwijtgeraakt. Hun gekoesterde bedrijven, die jarenlang energie en tranen hebben gekost om te bouwen, zijn nu voorgoed gesloten. Om opnieuw te beginnen, moeten we het leren los te laten maar dat is nooit gemakkelijk. Vanuit het perspectief van tragisch optimisme: als het oude niet weggaat, kan het nieuwe niet komen. In zekere zin kunnen degenen die hun baan hebben verloren eindelijk weer ademen, zonder de last van hun werk 7 dagen per week, 365 dagen per jaar te dragen.
Nu kunnen we weer dromen en mogelijkheden verkennen. Een nieuw begin wacht op ons. We kunnen helemaal opnieuw beginnen met heel ons hart en macht, in de overtuiging dat als we blijven kloppen, de juiste deur open zal gaan. Door ons in het onbekende te wagen, ontdekken we vroeg of laat onze ware roeping of nieuwe carrière. Er is moed voor nodig om onzekerheid en lijden te omarmen (Van Tongeren, & Van Tongeren, 2020). Daarnaast moeten we ook onze waarden vaststellen (bijv. Ceary et al., 2019) en succes opnieuw definiëren in termen van het vervullen van een roeping (bijv. Maxwell, 2019; Wong, et al., 2017). Als we onszelf heroriënteren en onze energie en tijd afstemmen op onze roeping, dan kunnen we veerkracht en echt doorzettingsvermogen hebben om vooruit te gaan, hoe eng de toekomst er ook uitziet (Wong, 2014).
Ontdek vreugde in het lijden. Wanneer de platgetreden wegen naar het geluk niet langer beschikbaar zijn, is er altijd een weg die minder vaak wordt afgelegd (Peck, 1978/2012; Wong, 2020a). Er zijn redenen om aan te nemen dat er een type geluk is, dat wordt beschreven door diverse wetenschappers als (a) diep geluk (Delle Fave et al., 2016) met de nadruk op harmonie; (b) ‘chaironic happiness’ (Wong, 2011) met de nadruk op dankbaarheid en zegeningen als geschenk; (c) ‘mature happiness’ (Wong & Bowers, 2018) met de nadruk op vreugde in lijden; en (d) authentiek-duurzaam geluk (Dambrun et al, 2012) met de nadruk op tevredenheid en innerlijke vrede, gedefinieerd door Ricard (2013) als het vermogen om veranderingen in het leven te accepteren en er tevreden mee te zijn.
Mature happiness, volwassen geluk, is een positieve mentale toestand van innerlijke rust, harmonie en tevredenheid, die het resultaat is van gedisciplineerde zelfcultivering van spiritueel-existentiële vermogens. Deze positieve mentale toestand is gebaseerd op een diep spiritueel of filosofisch inzicht en gaat gepaard met het positieve effect van kalmte, gelijkmoedigheid en tevredenheid (Powell, 1989). Om harmonie en balans te bereiken, is een dynamisch evenwicht tussen tegengestelde krachten met wijsheid, moed en betekenis / doel nodig zoals weergegeven in figuur 1.
Figuur 1. Dialectisch Mandala-model van volwassen geluk
Als we de bovenstaande zeven lessen hebben geleerd, zullen we in staat zijn om de vreugde of het volwassen geluk in het lijden te ervaren. Innerlijke vrede is niet alleen het bepalende kenmerk van volwassen geluk, maar ook het hart en de ziel van het welzijn, omdat het het meest duurzaam is en ongevoelig is voor de omstandigheden.
Volgens Thich Nhat Hanh (2014) is het geheim van geluk het zoeken naar vrede, niet naar opwinding; om lijden te transformeren, niet ervoor weg te rennen. We moeten leren hoe we ons lijden met opmerkzaamheid en gelijkmoedigheid onder ogen kunnen zien, accepteren en omarmen. Dan kunnen we ware vreugde of volwassen geluk ervaren te midden van tegenspoed. Hier zijn zeven manieren om innerlijke vrede te cultiveren:
- Accepteer dat het leven niet eerlijk is en overwin het leven;
- Leer te volharden met geloof in een betere toekomst;
- Waardeer eenzaamheid en oefen zelfreflectie;
- Wees dankbaar voor wat je al hebt, vergelijk niet met anderen of benijdt ze;
- Weiger om andere mensen uw emoties negatief te laten beïnvloeden. Besteed geen aandacht aan aanstootgevende opmerkingen of gedrag;
- Omarm onzekerheid en wees op jezelf afgestemd;
- Ontwikkel een emotioneel evenwicht door uw emoties te accepteren en een dynamisch dialectisch evenwicht te behouden.
Conclusie
Als we de bovenstaande lessen leren, zullen we sterkere en betere mensen worden en zal er innerlijke vrede, balans en harmonie in ons leven zijn, zelfs in chaotische en gevaarlijke tijden waarin we nu wereldwijd leven (Wong, 2020c). Ondanks alle sombere voorspellingen over de geestelijke gezondheidscrisis en economische gevolgen, zullen de wolken weer verdwijnen en de zon gaan schijnen. Er komt iets moois en goeds uit deze verwoesting voort.
Referenties
Andrew, S. (2020). The psychology behind why some people won’t wear masks. CNN. https://www.cnn.com/2020/05/06/health/why-people-dont-wear-masks-wellness-trnd/index.html
Banks, A., & Hirschman, L. A. (2016). Wired to Connect: The Surprising Link Between Brain Science and Strong, Healthy Relationships. TarcherPerigee.
Bogart, N. (2020). ‘The old normal is gone’: Reluctance to adopt COVID-19 guidelines increasing spread, expert warns. CTV News. https://www.ctvnews.ca/health/coronavirus/the-old-normal-is-gone-reluctance-to-adopt-covid-19-guidelines-increasing-spread-expert-warns-1.5131692
Ceary, C. D., Donahue, J. J., & Shaffer, K. (2019). The strength of pursuing your values: Valued living as a path to resilience among college students. Stress & Health, 35(4), 532-541. https://doi.org/10.1002/smi.2886
Chiu, A. (2020). Time to ditch ‘toxic positivity,’ experts say: ‘It’s okay not to be okay’. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/lifestyle/wellness/toxic-positivity-mental-health-covid/2020/08/19/5dff8d16-e0c8-11ea-8181-606e603bb1c4_story.html
Dambrun, M., Ricard, M., Després, G., Drelon, E., Gibelin, E., Gibelin, M., Loubeyre, M., Py, D., Delpy, A., Garibbo, C., Bray, E., Lac, G., & Michaux, O. (2012). Measuring happiness: From fluctuating happiness to authentic–durable happiness. Frontiers in Psychology, 3, Article 16. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2012.00016
Delle Fave, A., Brdar, I., Wissing, M. P., Araujo, U., Solano, A. C., Freire, T., Hernández-Pozo, M. D. R., Jose, P., Martos, T., Nafstad, H. E., Nakamura, J., Singh, K. & Soosai-Nathan, L. (2016). Lay definitions of happiness across nations: The primacy of inner harmony and relational connectedness. Frontiers in Psychology, 7(3), https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00030
Eurich, T. (2018). Is it possible to be too optimistic? Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-power-insight/201804/is-it-possible-be-too-optimistic
Frankl, V. E. (1985). Man’s search for meaning. New York, NY: Washington Square Press.
Goleman, D. (2005). Emotional Intelligence: Why is can matter more than IQ. Bantam.
Hanh, T. N. (2014). No Mud, No Lotus: The Art of Transforming Suffering. Parallax Press.
HRSA. (2019). The “Loneliness Epidemic”. https://www.hrsa.gov/enews/past-issues/2019/january-17/loneliness-epidemic
Jans-Beken, L. G. P. J. (2020). A Perspective on Mature Gratitude as a Way of
coping with COVID-19. PsyArXiv. https://doi.org/10.31234/osf.io/b9zq4
Kay, N. S. (2018). Self-awareness in personal transformation. In J. Neal (Ed.), Handbook of Personal and Organizational Transformation (pp. 183-216). Springer.
Liu, Y.-L. (2020). Is Covid-19 changing our relationships? BBC. https://www.bbc.com/future/article/20200601-how-is-covid-19-is-affecting-relationships
Maxwell, J. C. (2019). How finding your calling changes everything. Success. https://www.success.com/how-finding-your-calling-changes-everything/ ;
McCarthy, M. (2020). Fauci and Other Experts Debate When Our COVID-19 Lives Will Return to Normal. Healthline. https://www.healthline.com/health-news/fauci-and-other-experts-debate-when-our-covid-19-lives-will-return-to-normal#2
Mindful Schools. (n.d.). What is Mindfulness? https://www.mindfulschools.org/what-is-mindfulness/?gclid=Cj0KCQiA8dH-BRD_ARIsAC24umY-nqRvYY5LNQEJMkHoM3XIeExMtxGEM5S5AndZ4rJ3fS4IpC1-LBIaAvNLEALw_wcB
Murthy, V. H. (2020) Together: The Healing Power of Human Connection in a Sometimes Lonely World. Harper Wave.
Neff, K. D. (2016). The Self-Compassion Scale is a valid and theoretically coherent measure of self-compassion. Mindfulness, 7(1), 264–274. https://doi.org/10.1007/s12671-015-0479-3
Peck, M. S. (1978/2012). The Road Less Travelled. London: Rider.
Powell, S. J. (1989). Happiness is an inside job. Allen, Texas: Tabor Publishing.Above references here
Prati, G., & Pietrantoni, L. (2009). Optimism, social support, and coping strategies as factors contributing to posttraumatic growth: A meta-analysis. Journal of Loss and Trauma, 14(5), 364-388.),
Ricard, M. (2013). A Buddhist View of Happiness. In I. Boniwell, S. A. David, & A. C. Ayers (Eds.), Oxford Handbook of Happiness (pp. 344-356). Oxford: Oxford University Press
Rosmarin, D. H. (2021). The Connections Paradigm. Templeton Press.
Siegal, D. (2008). The Neurobiology of “We,”: How relationships, the mind, and the brain interact to shape who we are. Sounds True.
Siegal, D. J. (2010). Mindsight: The New Science of Personal Transformation. Bantam.
Siegel, R. D. (2010). The mindfulness solution: Everyday practices for everyday problems. New York, NY: Guilford Press.
Taub, A. (2020). A New Covid-19 Crisis: Domestic Abuse Rises Worldwide. The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/04/06/world/coronavirus-domestic-violence.html ;
Taylor, S. E., & Brown, J. (1988). Illusion and well-being: A social psychological perspective on mental health. Psychological Bulletin, 103(2), 193–210.
Taylor, S. E., Kemeny, M. E., Reed, G. M., Bower, J. E., & Gruenewald, T. L. (2000). Psychological resources, positive illusions, and health. American Psychologist. 55(1), 99–109. Doi:10.1037/0003-066X.55.1.99. PMID 11392870
Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (2004). Target Article: “Posttraumatic Growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence”. Psychological Inquiry, 15(1), 1–18. https://doi.org/10.1207/s15327965pli1501_01
Tong, S. (2020). Here’s why some people are too optimistic about the pandemic. Marketplace. https://www.marketplace.org/2020/10/15/heres-why-some-people-too-optimistic-about-pandemic/
Van Tongeren, D. R. & Van Tongeren, S. A. S. (2020). The Courage To Suffer: a new clinical framework for life’s greatest crises. Templeton Press.
Wong, P. T. P. (2007). Viktor Frankl: Prophet of hope for the 21st century. In A. Batthyany & J. Levinson (Eds.), Anthology of Viktor Frankl’s Logotherapy. Phoenix, AZ: Zeig, Tucker & Theisen Inc.
Wong, P. T. P. (2011). Positive psychology 2.0: Towards a balanced interactive model of the good life. Canadian Psychology, 52(2), 69-81. https://doi.org/10.1037/a0022511
Wong, P. T. P. (2014). The positive psychology of grit: The defiant power of the human spirit [Review of the film Unbroken, 2014]. PsycCRITIQUES, 60(25). https://doi.org/10.1037/a0039390
Wong, P. T. P. (2020a). Made for Resilience and Happiness: Effective Coping with COVID-19 According to Viktor E. Frankl and Paul T. P. Wong. Toronto, ON: INPM Press.
Wong, P. T. P. (2020b). Only Sacrificial Love Could Save Your Marriage From The COVID-19 Lockdown. Dr. Paul T. P. Wong. Retrieved from http://www.drpaulwong.com/only-sacrificial-love-can-save-your-marriage-from-the-covid-19-lockdown
Wong, P. T. P. (2020c). How to Find Inner Peace & Life Balance in Times of Crisis? Dr. Paul T. P. Wong. Retrieved from http://www.drpaulwong.com/the-concluding-chapter-how-to-find-inner-peace-life-balance-in-times-of-crisis/
Wong, P. T. P., & Bowers, V. (2018). Mature happiness and global wellbeing in difficult times. In N. R. Silton (Ed.), Scientific concepts behind happiness, kindness, and empathy in contemporary society (pp. 112-134). Hershey, PA: IGI Global.
Wong, P. T. P., Ivtzan, I., & Lomas, T. (2017). Good work: A meaning-centred approach. In L. G. Oades, M. F. Steger, A. Delle Fave, & J. Passmore (Eds.), The Wiley Blackwell handbook of the psychology of positivity and strengths-based approaches at work (pp. 233-247). West Sussex, UK: Wiley Blackwell.
